بایگانی نوشته‌ها
ميزان انرژي‌اي كه خورشيد در مدت زمان «يك ساعت» به زمين ارزاني مي‌دارد، معادل انرژي مورد نياز تمام انسان‌ها در طول يك سال است؛ گزاره‌اي عجيب و البته تكان‌دهنده. باور اين واقعيت كه انرژي مورد نياز ساليانه 7 ميليارد انسان براي گرمايش، سرمايش، حمل‌ونقل و ...، در طي يك ساعت از خورشيد به زمين مي‌رسد، اما ما براي تامين انرژي، زمين را كاويده و در جستجوي سوخت‌هاي فسيلي آن را تكه‌تكه مي‌كنيم، سخت و تاسف‌بار است. بیش از یک دهه قبل، زمانی که ناترازی برق این چنین گریبان‌مان را نگرفته بود، با این پاراگراف، شروع کرده و گزارش 4 صفحه‌ای درباره مزایای انرژی خورشیدی و روش‌های تامین مالی نوشتیم. بدیهی است با گذر زمان، با افزایش نرخ ارز از یک‌سو و کاهش شدید قیمت جهانی پنل‌های خورشیدی از سوی دیگر، اعداد و ارقام این گزارش بی‌معناست. اما رویکرد گزارش همچنان می‌تواند الهام‌بخش باشد.
موضوع‌های سه‌گانه استراتژیک صنعت برق جهان تا سال 2050 بر چه دلالت دارد و ما چگونه از آن متاثر می‌شویم؟
انقلاب صنعتی چهارم به درجه‌های متفاوت و به شیوه‌های متفاوت بر صنایع مختلف تاثیرگذار بوده است. این تاثیر در برخی صنایع آنقدر عمیق بوده است که منطق آن صنعت را تغییر داده و یا در حال تغییر دادن است. صنعت بیمه هم از جمله این صنایع است.تحول دیجیتالی را اغلب به چشم فرصت و با خوش‌بینی نگاه می‌کنیم، اما این موج دگرگونی هم مانند هر موج دیگر، برنده‌هایی دارد و بازنده‌هایی. در این گزارش به پنج دغدغه مهم در تحول دیجیتال می‌پردازیم: پنج دغدغه‌ای که فکر کردن به آنها می‌تواند بر اینکه یک شرکت بیمه در میان برنده‌های تغییرات قرار بگیرد یا نه، اثرگذار باشد.
مستند حاضر دومین گزارش آریانا در حوزه آسیب‌شناسی معدنکاری و فولادسازی است که ویرایش نخست آن سه سال پیش منتشر شد. ما در آن گزارش زنگ‌های خطر را به صدا درآورده و یادآوری کرده بودیم که معدنکاران و فولادسازان کشور، با تمرکز بر رویکردها و اقداماتی که در آنها درجه آزادی نسبی دارند، خود را از قرارگیری در شرایط دشوار احتمالی برهانند. چالش‌هایی که در سال 1400 پیش‌بینی کرده بودیم، با شدت و سرعت بیشتری به وقوع پیوستند و سود فولادسازی دست‌کم تحت تاثیر سه عامل «عدم پایداری انرژی و به ناچار تولید کمتر از ظرفیت»، «افزایش بهای انرژی» و همچنین «افزایش شدید حق انتفاع» در دو سال اخیر به شدت کاهش یافته است. این گزارش به سیاق گزارش سال 1400 همچنان می‌کوشد در فرازهایی با تبیین بی‌پیرایه چالش‌های 9گانه صنعت فولاد، چراغ راهی باشد تا در این شرایط دشوار اقتصادی، تصمیماتی اثربخش گرفته شود.
کشور زیمبابوه در سال 2018 وارد بدترین دوره‌ی خشکسالی خود شد. استفان چومبا نیز همچون بسیاری از کشاورزان زیمبابوه، از این خشکسالی درازمدت به‌شدت آسیب دید. بذرهای ذرتی که او در مزرعه‌ی کوچک دوازده هکتاری خود در حاشیه شهر لوزاکا (پایتخت زیمبابوه) کاشته بود، هرگز جوانه نزدند. استفان، ناراحت و غمگین از اینکه تمام محصول و زحمتش به هدر رفته بود، به بدهی بانکی خود فکر می‌کرد. بدون برداشت محصول، چگونه می‌توانست بدهی‌اش را تسویه کند؟
گزارش‌های بین‌المللی معتبر حکایت از آن دارد که تا سال 2050 سهم برق در تامین انرژی نهایی از 20 درصد فعلی به حدود 50 درصد خواهد رسید. به عبارتی جهان به سمت برقی شدن می‌رود و سهم برق در مصرف انرژی نهایی بیشتر و بیشتر می‌شود. مس به واسطه برخی ویژگی‌های ساختاری که مهم‌ترین آنها رسانایی الکتریکی است، یکی از عناصر کلیدی در مسیر تحول انرژی به حساب می‌آید. این فلز در تولید تجهیزات انرژی‌های تجدیدپذیر، زیرساخت‌های شبکه انتقال و توزیع برق، باتری‌ها و ذخیره‌سازها و همچنین خودروهای الکتریکی و زیرساخت‌های شارژ آنها نقش بسزایی دارد.
خاموشی های برق تابستان سال جاری سبب شد که ناترازی تولید و مصرف برق به عنوان یکی از ابر چالش های کشور مطرح شده و مورد توجه قرار گیرد. در گذشته، ناترازی‌های برق محدود به سال‌های خشکسالی و عدم امکان استفاده از ظرفیت کامل تولید برق نیروگاه‌های برقابی در تابستان بود. خاموشی مشهود برق طی سال های اخیر در تابستان ۱۳۹۷ و ۱۴۰۰ رقم خورد که به دلیل کمبود آب پشت سدها ظرفیت قابل استفاده نیروگاه‌های برقابی به کمتر از نصف کاهش یافته بود. در سال‌های اخیر با تغییر اقلیم و تداوم گرما و افزایش جدی مصارف سرمایشی، حتی با وجود منابع آبی کافی صرفاً با استفاده از تولید برق نیروگاه‌های برقابی نمی توان ناترازی را جبران کرد. ناترازی اقتصاد برق به عنوان ریشه اصلی ناترازی تولید و مصرف برق نیز مجالی برای سرمایه‌گذاری بر احداث ظرفیت نیروگاهی قابل اطمینان‌تری را نگذاشته است. در چنین شرایطی، رشد تقاضای مصرف ۸/۷ درصدی برق در سال ۱۴۰۳ ناترازی تولید و مصرف برق را به حدود ۲۰ هزار مگاوات رساند و سبب شد این کمبود با محدودیت جدی مصرف برق صنایع، خاموشی بخش خانگی و بهره‌برداری پر ریسک از شبکه سراسری سپری شود.
در سال‌های اخیر (از سال ۱۴۰۰ به این سو)، رشد حدود ۳ برابری حق انتفاع معادن بزرگ سنگ‌آهن کشور و در ادامه کاهش چشمگیر سودآوری آنها مناقشه‌برانگیز شده است؛ به ترتیبی که سود خالص معدنکاری را با لحاظ کردن هزینه‌های سرمایه‌گذاری، استهلاک و اداری - عمومی به حدود صفر رسانده است! گزاره‌ای تکان‌دهنده که باور آن به احتمال فراوان برای سیاست‌گذاران اقتصادی کشور شاید سخت و دور از ذهن باشد. اما آیا افزایش حق انتفاع معادن تا 55 درصد از ارزش ماده معدنی برداشت شده، اقدامی به حق و مصداق حذف رانت و محافظت از بیت‌المال است؟ یا بی‌انصافی در حق سهامداران پرشمار شرکت‌های معدنی و سیاستی ناسنجیده که معدنکاری کشور را یک گام به عقب می‌برد؟
