با وجود گذشت بیش از نیم قرن از تاسیس سازمان مدیریت صنعتی و شکلگیری رسمیِ حرفه مشاوره مدیریت در ایران، این حرفه در دوره طفولیت به سر میبرد و نتوانسته در سپهر کسبوکار کشور برای خود جایگاهی کسب کرده و نقشی موثر ایفا کند. ما در شرکت مشاوره مدیریت آریانا و پس از 20 سال فعالیت پیوسته در این حرفه، بر این باوریم که شوربختانه سهگانه زیر در بروز این شرایط ناخوشایند، نقش داشته است.
عدم وجود نياز واقعی در تعريف و اجرای ابزارهای مديریتی
هر يك از ابزارها، سيستمها و رويكردهاي مديريتي، با هدف پاسخگويي به «نياز» ويژهاي توسعه يافتهاند. به عبارت ديگر، محرك تکوین و توسعه اين ابزارها و روشها، بيش از آن كه مبتني بر هوس و علاقه مديران براي جانماندن از «مدها و جريانهاي زودگذر مديريتي» باشد، برگرفته از «نياز واقعي» سازمانها و براي «حل مشكل» آنها بوده است. اما بر خلاف منطق بالا، محرك تعريف و استفاده از روشها و ابزارهاي مديريتي در ايران، در بيشتر مواقع «نياز واقعي» و حل «مسايل» پيشروي سازمانها نيست. اين روند موجب شده ابزارهاي مديريتي در سطحي بسيار نازل در كشور تجربه شوند و پس از عدم گرفتن پاسخي مناسب، نتيجه نهايي موجب بدنامي بيش از پيش مشاور و ابزارهایش شده است!
عدم انباشت دانش و تجربه مشاوران در صنعتی خاص
مشكل مورد اشاره در بالا - عدم نياز واقعي در تعريف پروژههاي مشاوره مديريت - از يك سو موجب دلسردي مديران ارشد از اثربخشي ابزارهاي مديريتي شده و از سوي ديگر باعث شده است كه مشاوران مديريت، براي پاسخگويي به ذائقه مديران، هر روز آخرين ابزارهاي مد روز را در صنايعي متفاوت تجربه كنند. عدم اصالت موضوع «حل مشكل» در اجراي پروژههاي مشاوره مديريتي، موجب شده كه مشاوران مديريت فرصت انباشت دانش در ابزار و مهمتر از آن »صنعتي ويژه« را از دست بدهند.
عدم وجود نگاه يكپارچه در اجرای ابزارهای مديريتی
عدم وجود «يكپارچگی» لازم در استفاده از ابزارهای مديريتی، دليل ديگر اجرای ناكارآمد اينگونه ابزارها در سازمانهای ايرانی است. از نظر ما روح حاكم بر تمامی سيستمها و ابزارهای مديريتی و هدف نهايی از اجرای آنها، «توسعه و تحول» سازمانها است. صرف نظر از نوع ابزارهای مديريتي مورد استفاده براي نيل به اين هدف، اجراي «يكپارچه» اينگونه ابزارها و پرهيز از اجراي «جزيرهاي» آنها موضوع مهمي است.
ما بر اين باوريم كه تنها راه توفيق پروژههاي مشاوره مديريت در گروي بحثي دو طرفه با سازمان است. هيچ راهحل جادويي وجود ندارد. تنها يك راه براي موفقيت وجود دارد؛ بحثهاي مداوم و رودررو با اعضاي سازمان و انتخابهاي دشواري كه در خلال اين بحثها شكل ميگيرد. به اين ترتيب ميتوانيم اميدوار باشيم كه راهكارهايي مبتني بر نيازهاي واقعي سازمان پيشنهاد ميدهيم و به اجراي آن در پيوند با ساير سيستمهاي مديريتي فكر كردهايم.
شرکت مشاوره مدیریت آریانا با هدف برونرفت از چرخه شوم سهگانه بالا، از سالهای نخستین با تمرکز بر موضوع «برنامهریزی» و اجرای پروژههایی با این مضمون بر آن بوده تا در جایگاه مشاور و با هدف پاسخگویی به نخستین چالش، بیشتر در پروژههای «برنامهریزی با هدف حل مسائل استراتژیک و کلیدی سازمانها» نقشآفرینی کرده و در این مسیر نیز با هدف پرهیز از بلیه دوم، تنها در سه صنعت برق و انرژی، فولاد و بیمه تمرکز نماید.